Ο Ιπποκράτης ήταν ο πρώτος που μίλησε για τη θεραπευτική δύναμη της τροφής. Ωστόσο, στο Μεσαίωνα παρατηρούμε τη τροφή να αναγνωρίζεται πρώτη φορά ως εργαλείο μεταβολής του ψυχισμού και της διάθεσης, παρά την έλλειψη των σύγχρονων επιστημονικών μεθόδων.

Πώς όμως οι διατροφικές μας συνήθειες επηρεάζουν τον ψυχισμό μας;

Για να απαντήσουμε στο παραπάνω ερώτημα πρέπει πρώτα να μιλήσουμε για τις χημικές διεργασίες που συμβαίνουν στον εγκέφαλο μας….

Οι τροφές κινητοποιούν ορισμένους μηχανισμούς του εγκεφάλου που συνδέονται με τη συναισθηματική μας κατάσταση. Συγκεκριμένα, η διάθεση καθώς και η συμπεριφορά ρυθμίζονται από κάποιες ουσίες που ελκύονται από τον εγκέφαλο και συμμετέχουν στη λειτουργία του νευρικού συστήματος. Οι ουσίες αυτές ονομάζονται νευροδιαβιβαστές και είναι κάτι σαν ‘’ταχυδρόμοι’’ του εγκεφάλου.

Πολλές τροφές,κυρίως αυτές που συνδυάζουν υδατάνθρακες και λιπαρά, ενεργοποιούν την έκκριση ενδορφινών, ουσιών που έχουν αναλγητική δράση και φέρνουν χαρούμενη διάθεση. Παρακάτω δίνεται ένας πίνακας με διάφορους νευροδιαβιβαστές  και άλλες ουσίες, που διάφορες έρευνες όλα αυτά τα χρόνια, έχουν δείξει ότι συνδέονται με τη διάθεση.

ΟΥΣΙΑ	ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ	ΠΡΟΚΑΛΕΙ
Σεροτονίνη	στις πρωτεΐνες των αμυλούχων, στο κρέας, τα γαλοκτοκομικά	Βελτίωση διάθεσης
Μαγνήσιο	Πράσινα λαχανικά, όσπρια και ξηροί καρποί	Μείωση άγχους
Ντοπαμίνη	Γαλακτοκομικά, κρέας, δημητριακά, μπανάνα κ.α	Ικανοποίηση
Ενδορφίνες	Αμυλώδη,ζάχαρη, φρούτα	Παυσίπονη δράση,συναίσθημα χαράς, αίσθημα κορεσμού

Βιοχημεία εγκεφάλου και πως οι τροφές επηρεάζουν την ψυχική μας κατάσταση

Ωστόσο τα επίπεδα αυτών των νευροδιαβιβαστών δεν είναι σταθερά, αλλά μεταβάλλονται ανάλογα με τις συνθήκες ζωής. Ένας παράγοντας που επηρεάζει τα επίπεδα τους είναι και η συναισθηματική κατάσταση (πχ πένθος,χαρά, στρεσογόνοι παράγοντες κ.α). Δεν είναι περίεργο λοιπόν που ορισμένες φορές νιώθουμε την ανάγκη να φάμε για  να αισθανθούμε καλύτερα, για να ξεφύγουμε έστω και στιγμιαία από τα προβλήματα μας!

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι  η σοκολάτα, ένα τρόφιμο θαύμα!

Η αγαπημένη αυτή τροφή αποτελείται από 300 και περισσότερες ουσίες, πολλές από τις οποίες επιδρούν στον εγκέφαλο. Όπως αναφέρεται και πάνω ο συνδυασμός υδατανθράκων με λιπαρά είναι ευεργετικός για τον οργανισμό. Επιπλέον, η σοκολάτα περιέχει φαινυλαιθυλαμίνη, μια ουσία που προκαλεί κατευθείαν την έκκριση ενδορφίνης και που έχει συνδεθεί και με τον ερωτισμό. Ο σίδηρος βοηθάει στην πιο γρήγορη οξυγόνωση του εγκεφάλου και επομένως σε εντονότερη πνευματική εγρήγορση. Η καφεΐνη επίσης ενισχύει την συγκέντρωση και τόνωση του εγκεφάλου.

Παρόλα αυτά μία έρευνα έχει δείξει ότι η κατανάλωση σοκολάτας σε σχέση με την κατανάλωση ενός υγιεινού σνακ, είχε πιο δραστικά αποτελέσματα στο αίσθημα της πείνας αλλά και στη διάθεση, από ότι το υγιεινό σνακ. Αλλά ενίσχυε επίσης και τις ενοχές.

Πώς μπορεί όμως κανείς να καταλάβει αν πεινάει πραγματικά ή αν αναζητά τροφή για να καλύψει συναισθηματικά κενά;

Η αναγνώριση της πραγματικής πείνας προϋποθέτει αρκετή εξάσκηση καθώς και καλλιέργεια της ικανότητας αναγνώρισης συναισθημάτων. Με λίγα λόγια κάθε φορά που πεινάμε πρέπει να κάνουμε έναν διάλογο μέσα μας για να δούμε αν πραγματικά πεινάμε και γιατί. Ένας πρακτικός τρόπος να διαχωριστεί η βιολογική πείνα από την συναισθηματική είναι να γίνουν κατανοητές οι διαφορές των δύο, οι οποίες απεικονίζονται παρακάτω.

ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΠΕΙΝΑ	ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΠΕΙΝΑ
Αυξάνεται σταδιακά	Εμφανίζεται απότομα
Δεν υπαρχει αίσθηση βιασύνης	Παρουσιάζεται άμεση ανάγκη για κατανάλωση τροφής
Συμβαίνει αρκετές ώρες μετά το τελευταίο γεύμα	Άσχετο με το γεύμα
Είναι γενική	Εστιάζεται σε συγκεκριμένα τρόφιμα
Σταματάει ότι έρθει ο κορεσμός	Επιμένει να υπάρχει, ακόμα και όταν το άτομο έχει χορτάσει
Οδηγεί σε αίσθημα ικανοποίησης	Οδηγεί σε ενοχές και ντροπή

Διαφορές ανάμεσα στην σωματική και συναισθηματική πείνα

Την επόμενη φορά που σας έρθει λιγούρα για γλυκό, πίτσα ή άλλο junk food καθίστε ένα λεπτό και αναλογιστείτε αν πραγματικά το χρειάζεστε ή αν απλά είναι ένα μέσο κάλυψης ενός προβλήματος……