Ο Μεσαίωνας στην Ελλάδα είχε μια εντελώς διαφορετική επίδραση σε σχέση με την Κεντρική Ευρώπη, σε πολλούς τομείς. Αυτό όμως που υπήρξε κοινό στοιχείο με την Ευρώπη κατά την περίοδο της Ενετικής Κυριαρχίας σε μεγάλο μέρος της χώρας μας ήταν τα κάστρα που δημιουργήθηκαν τότε και σήμερα στέκουν ακόμα αγέρωχα, να θυμίζουν το μεγαλείο του παρελθόντος.

Τέσσερα από αυτά διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση και δίνουν στον σύγχρονο επισκέπτη τους μια πολύ σαφή εικόνα της περιόδου ακμής τους. Μιλάμε για τα Κάστρα της Μοναμβασιάς, της Ρόδου, της Κέρκυρας και της Μεθώνης, που αξίζει κανείς να επισκεφθεί.

Κάστρο της Μοναμβασιάς
Το μεσαιωνικό κάστρο της Μονεμβασιάς κατοικείται έως τις μέρες μας και μάλιστα αποτελεί έναν εξαιρετικά δημοφιλή προορισμό. Η μεσαιωνική καστροπολιτεία, με τις βυζαντινές εκκλησίες και τα παλιά αρχοντικά που έχουν μετατραπεί σε καλαίσθητους ξενώνες, τα στενά, πέτρινα καλντερίμια που είναι γεμάτα μικρομάγαζα και τα παλιά τείχη, που κρατούν τον οικισμό «απομονωμένο» από τις χειμαρρώδεις εξελίξεις, κερδίζουν το ενδιαφέρον των επισκεπτών. Αυτός ακριβώς άλλωστε ήταν και ο σκοπός των πρώτων κατοίκων του μεσαιωνικού οικισμού, η απομόνωση, καθώς επέλεξαν να κατοικήσουν σε έναν βράχο που έχει μόνο μία πρόσβαση από την ξηρά – και μάλιστα στην πλευρά του που δεν είναι ορατή από εκεί!

Υπολογίζεται πως η Μονεμβασιά κατοικήθηκε τον 6ο μ. Χ. αιώνα και έκτοτε δεν ερήμωσε ποτέ. Διετέλεσε ναυτικό και εμπορικό κέντρο, άκμασε και υπήρξε εκκλησιαστικό και διοικητικό κέντρο επί αιώνες. Στον οικισμό διακρίνουμε την Ακρόπολη, ένα βυζαντινό οχυρό με πύργους στις γωνίες, την Επάνω πόλη, που ήταν ένας μεγάλος οικισμός με μία και μοναδική πύλη και όπου κατοικούσαν οι Βενετοί διοικητές της πόλεις, και η Κάτω Πόλη με τέσσερις κύριες πύλες, που συγκεντρώνει σήμερα όλη την τουριστική κίνηση γύρω από τον κεντρικό δρόμο, την Αγορά, και την κεντρική πλατεία.

Κάστρο της Ρόδου
Στο μεσαιωνικό κάστρο της Ρόδου βρίσκεται σήμερα το καλύτερα σωζώμενο παλάτι της εποχής, ενώ η πόλη είναι η μεγαλύτερη μεσαιωνική πόλη που κατοικείται έως σήμερα. Πρόκειται για το Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου των ιπποτών ή Καστέλο, που είναι κτίσμα του 14ου αιώνα, κατασκευάστηκε από τους Ιωαννίτες ιππότες και αποτέλεσε διοικητικό κέντρο, κατοικία του Μεγάλου Μαγίστρου και έδρα της άρχουσας κοινωνικής και πνευματικής τάξης της Ρόδου, την περίοδο εκείνη. Τις καταστροφές που υπέστη το παλάτι από τους Οθωμανούς επιχείρησαν να διορθώσουν οι Ιταλοί στις αρχές του 20ού αιώνα, όταν και το κτίσμα πήρε τη σημερινή του μορφή.

Το μεσαιωνικό κάστρο της Ρόδου άνθισε όταν το όρισαν ως έδρα τους οι Ιππότες του Τάγματος του Αγίου Ιωάννη, περί τον 14ο αιώνα. Η οχύρωσή του «έπεσε» μόνο μετά την εξάμηνη πολιορκία του στρατού του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπή και σήμερα θεωρείται αξιολογότατο δείγμα μεσαιωνικής οχύρωσης. Διατηρούνται 11 πύλες και προμαχώνες, ενώ στα πέτρινα καλντερίμια του εξελίσσεται σήμερα η σύγχρονη ζωή της Ρόδου. Είναι αναγνωρισμένο Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO και αποτελεί μια σύνθεση τόσο ενετικών όσο και οθωμανικών στοιχείων, με διάχυτη την ελληνική παράδοση.

Κάστρο της Μεθώνης
Έργο των αρχών του 13ου αιώνα, η καστροπολιτεία της Μεθώνης είναι εντυπωσιακή ακόμα και σήμερα. Χτίστηκε από τους Βενετούς κατακτητές, σε μια εξαιρετικά στρατηγική θέση, έναν βράχο που περιβρέχεται από θάλασσα και μάλιστα χωρίζεται από την ξηρά με τεχνητή τάφρο. Καλύπτει συνολικά 93 στρέμματα, κατά την περίοδο της ενετικής κυριαρχίας στη Μεσόγειο, αποτέλεσε σπουδαίο εμπορικό κέντρο και εγκαταλείφθηκε μετά την ήττα των Οθωμανών, το 1829.

Στο νότιο μέρος του κάστρου βρίσκεται η μεσαιωνική πόλη, ενώ το φρούριο βρισκόταν στα βόρεια. Εκτός από τις έξι πύλες του κάστρου, σήμερα μπορεί κανείς να δει τον βυζαντινό ναό του Σωτήρα και την ενετική πυριτιδαποθήκη. Σώζονται ακόμη τα οθωμανικά λουτρά και η βάση ενός κατεστραμμένου πια μιναρέ. Το πιο εντυπωσιακό τμήμα του κάστρου της Μεθώνης όμως είναι το Μπούρτζι, το οχυρό που είναι χτισμένο σε έναν μικρό βράχο μέσα στη θάλασσα, που επικοινωνεί με την ξηρά με μια πέτρινη γέφυρα. Ο αγέρωχος οκτάπλευρος πύργος του αποτέλεσε καταφύγιο για τους κατοίκους σε πολλές περιπτώσεις, ενώ πλέον αποτελεί ένα από τα πιο φωτογραφισμένα αξιοθέατα της περιοχής.

Κάστρο της Κέρκυρας
Είναι περισσότερο γνωστό ως Παλαιό Φρούριο. Πρόκειται για το κάστρο της Κέρκυρας, που βρίσκεται σε μια χερσόνησο στα ανατολικά του ιστορικού κέντρου της πόλης. Η σημερινή του μορφή οφείλεται στους Ενετούς κατακτητές, που τροποποίησαν προϋπάρχουσες δομές. Για να μπει κάποιος στο Παλαιό Φρούριο, διασχίζει περνώντας μια μικρή γέφυρα την τεχνητή τάφρο Contrafossa που δημιουργήθηκε για να ενισχύσει την οχύρωσή του ακόμα περισσότερο. Σήμερα οι επισκέπτες του βλέπουν το άγαλμα του Στρατάρχη Σούλενμπουργκ, ακριβώς μπροστά από την αψιδωτή είσοδο του φρουρίου, ενώ ένας διάδρομος, μία γαλαρία, οδηγεί στο κέντρο. Εκεί υπάρχει ακόμα η παλιά ενετική φυλακή, που κατασκευάστηκε το 1786, το στρατιωτικό παρεκκλήσι, δύο στρατώνες και ένα στρατιωτικό νοσοκομείο, όπου σήμερα λειτουργεί το μουσικό σχολείο.

Στο Παλαιό Φρούριο της Κέρκυρας υπάρχει ακόμα ένα «περίεργο» αξιοθέατο. Είναι ο ναός του Αγίου Γεωργίου, έργο των Άγγλων κατακτητών, που μοιάζει με αρχαιοελληνικός ναός και είναι διακοσμημένος με εικόνες του προστάτη αγίου της Κέρκυρας, του Αγίου Σπυρίδωνα.

Πηγή