Το σύστημα ισοδυνάμων, έχει δημιουργηθεί για το σχεδιασμό διατροφής κυρίως ατόμων που πάσχουν από Διαβήτη, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και από υγιή άτομα στη προσπάθεια αυτών στη ρύθμιση του σωματικού βάρους τους .
Το σύστημα ισοδυνάμων κατηγοριοποιεί τις τροφές σε έξι κατηγορίες ανάλογα με την περιεκτικότητα τους σε μακροθρεπτικά (υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λίπος).
Τα τρόφιμα που κατατάσσονται στην ίδια ομάδα έχουν παρόμοια σύνθεση και θερμιδική περιεκτικότητα.
Οι 6 κατηγορίες των τροφίμων είναι:
- Η ομάδα υδατανθράκων περιέχει τους ακόλουθους καταλόγους ισοδυνάμων: άμυλα(δημητριακά, σιτηρά, ζυμαρικά, ψωμί, ρύζι, αμυλώδη λαχανικά όπως αρακάς καλαμπόκι),
- φρούτα,
- μη αμυλώδη λαχανικά.
- Τα ισοδύναμα κρέατος και των τυριών και υποκατάστατων κρέατος (πρωτεΐνη)διακρίνονται σε τρεις υποομάδες ανάλογα με την περιεκτικότητά τους σε λίπος: κρέας και υποκατάστατα κρέατος (τελείως άπαχο, άπαχο, μέσης περιεκτικότητας σε λίπος και υψηλής περιεκτικότητας σε λίπος).
- Η ομάδα του λίπους
- γάλα –γιαούρτι (άπαχο, ημίπαχο και πλήρες ,3 υποομάδες )
Βέβαια το γεγονός ότι το συγκεκριμένο σύστημα λαμβάνειν υπ όψη μόνο τα μακροθρεπτικά και όχι τα μικροθρεπτικά συστατικά του τροφίμου (βιταμίνες –ιχνοστοιχεία) έχει ως αποτέλεσμα την πιθανή δημιουργία ελλείμματος.
Για κάθε τρόφιμο που υπάγεται στον ίδιο κατάλογο ισοδυνάμων, έχει προκαθοριστεί μία ποσότητα η οποία αντιστοιχεί σε ένα ισοδύναμο αυτού του τροφίμου.
Η προκαθορισμένη αυτή ποσότητα που αντιστοιχεί σ’ ένα ισοδύναμο είναι τέτοια ώστε να περιέχει περίπου την ίδια ποσότητα ενέργειας, υδατανθράκων, πρωτεΐνης και λίπους με κάθε άλλο ισοδύναμο τροφίμου της ίδιας λίστας.
Κατά συνέπεια, οποιοδήποτε τρόφιμο που ανήκει σε έναν κατάλογο ισοδυνάμων μπορεί να αντικατασταθεί με κάποιο άλλο τρόφιμο που ανήκει στον ίδιο κατάλογο χωρίς να επηρεαστεί η θερμιδική περιεκτικότητα της διατροφής.
Λίστα
Ισοδυνάμων/Ομάδα |
Υδατάνθρακες
(gr) |
Πρωτεϊνη
(gr) |
Λίπος (gr) | Ενέργεια
(kcal) |
Ομάδα
Υδατανθράκων Άμυλα |
15 | 3 | 1 ή λιγότερο | 80 |
Φρούτα
Γάλα |
15 | 0 | 0-3 | 60 |
Άπαχο | 12 | 8 | 5 | 90 |
Ημίπαχο | 12 | 8 | 8 | 120 |
Πλήρες | 12 | 8 | ποικίλει | 150 |
Άλλοι υδατάνθρακες
Μη αμυλώδη λαχανικά |
15
5 |
ποικίλει
2 |
0 | ποικίλει
25 |
Ομάδα κρέατος καιυποκατάστατων κρέατος
Τελείως άπαχο |
0 | 7 | 0-1 | 35 |
Άπαχο | 0 | 7 | 3 | 55 |
Μετρίου λίπους | 0 | 7 | 5 | 75 |
Υψηλού λίπους | 0 | 7 | 8 | 100 |
Ομάδα Λίπους | 0 | 0 | 5 | 45 |
Πίνακας Μέτρησης Ισοδυνάμων
Με το σύστημα ισοδυνάμων και με τη βοήθεια ορισμένων πινάκων σύνθεσης τροφίμων είναι πολύ εύκολο ο καθένας να ¨βγάζει¨ το δικό του πρόγραμμα διατροφής είτε αυτό είναι ημερήσιο είτε εβδομαδιαίο.