Πόσες φορές ποθήσαμε κάτι, γνωρίζοντας ότι δε θα μπορέσουμε ποτέ να το αποκτήσουμε; Πόσες φορές το ανέφικτο τριβέλιζε συνεχώς το μυαλό μας και συχνά δημιουργούσε αυταπάτες; Τακτικά αυτά τα ερωτήματα μου δίνουν τροφή για σκέψη, αλλά ποτέ δεν καταλήγω σε ένα ασφαλές συμπέρασμα.
Γράφει η Έφη Μερτσανίδου
Ποθούμε το ανέφικτο επειδή γνωρίζουμε ότι δε μπορούμε να το έχουμε? Ή μήπως το αίσθημα αυτό αποτελεί ένα είδος δοκιμασίας? Το γεγονός πως επιθυμούμε να έχουμε κάτι που φαινομενικά θεωρείται ουτοπία, ίσως να και να οφείλεται στο ότι ο άνθρωπος από τη φύση του επιθυμεί να θέτει νέα όρια στον εαυτό του, όλο και πιο υψηλά, και να προσπαθεί μανιωδώς να τα καταρρίψει. Και αν νικήσει αυτή την ‘πάλη’, θα αισθανθεί την απόλυτη ικανοποίηση της προσωπικής εξέλιξης, θα γευτεί την επιτυχία και την αυτοεπιβεβαίωση, που στην προκειμένη περίπτωση θα οφείλονται στην υπερνίκηση κωλυμάτων που το ίδιο το άτομο έχει δημιουργήσει για τον εαυτό του.
Όμως επειδή στη ζωή δεν είναι τα πάντα μια προσπάθεια για ένα νέο ‘ρεκόρ’, οι συζητήσεις τόσο των καθημερινών ανθρώπων, όσο και των ειδικών, καταλήγουν επίσης στην άποψη ότι ο άνθρωπος από τη φύση του επιθυμεί αυτό που δύσκολα μπορεί να αποκτήσει. Αυτό σχετίζεται με την έμφυτη τάση και ανάγκη του ατόμου για το άγνωστο, να μάθει τι κρύβεται πίσω από τον τοίχο, από έναν τοίχο θεόρατο και γερό, που δεν μπορεί εύκολα να τον προσπεράσει. Αν ρωτάς εμένα δεν το θεωρώ απλά μια πράξη περιέργειας. Πιστεύω ότι περισσότερο αφορά στην δίψα για γνώση. Και δεν εννοώ βέβαια μια απλή θεωρητική ή πρακτική γνώση, αλλά γνώση των κανόνων που διέπουν την ανθρώπινη ύπαρξη και το πεπερασμένο της ανθρώπινης φύσης.
Μια τρίτη κατηγορία ανθρώπων θα μπορούσε να θεωρηθεί αυτή, που συνδυάζει τα δύο παραπάνω. Δηλαδή κάθε άτομο αποζητά, το λεγόμενο ανέφικτο για δύο λόγους: αφ’ ενός θέλει να φτάσει και να ξεπεράσει τα όρια του, να σημειώσει άλλη μια προσωπική επιτυχία, αποκτώντας το αντικείμενο του πόθου του και αφ’ ετέρου διότι επιθυμεί να έχει τη γνώση του ανέφικτου, δηλαδή για ποιο λόγο κάτι θεωρείται ανέφικτο, τι πρέπει να γίνει για να αποκτηθεί, γιατί είναι τόσο δύσκολη η ολοκλήρωση αυτού του σκοπού, και άλλα πολλά παρόμοια ερωτήματα, τα οποία προκύπτουν στη διάρκεια αναζήτησης των στόχων και των τρόπων να τους επιτύχουμε.
Σε κάθε περίπτωση, ίσως ο όρος ανέφικτο να είναι εξ ολοκλήρου λανθασμένος και να λειτουργεί απλά ως μια τροχοπέδη, που μας εμποδίζει να ανελιχθούμε και να υλοποιούμε τα όνειρα μας. Ίσως από την άλλη να λειτουργεί και ως προφύλαξη της ανθρώπινης αδυναμίας, εννοώντας ότι το άτομο μπορεί να κρυφτεί ευκολότερα πίσω από το νόημα τέτοιου είδους λέξεων και έχοντας αυτό ως δικαιολογία να αρνείται πεισματικά την προσπάθεια. Όπως και να είναι τα πράγματα πάντως, τα όνειρα και η προσπάθεια υλοποίησης τους, με τις επιτυχίες και τις αποτυχίες που αυτά συνεπάγονται, είναι ο μόνος τρόπος να γίνουμε τόσο εμείς, ως άτομα, καλύτεροι, όσο και η ίδια μας η κοινωνία.
